AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ’NDE GÖREV YAPMAKTA OLAN KADIN ASİSTANLARIN TOPLUMSAL CİNSİYET AYRIMCILIĞINA MARUZ KALMALARI İLE İLGİLİ ALGILARI

GIRIŞ: Gunumuzun saygin mesleklerinden olan hekimlik, baslangicindan itibaren bir erkek isi olarak kabul edilmistir. Uzmanlik alanlarinin cinsiyete gore ayrismasinda ise, kadin ve erkek calisanlara belli ozelliklerin atfedilmesinin rolu vardir. Aktif fiziksel guc, teknik yeterlilik gerektiren branslar erkekler icin; kolay, pasiflik ve sabir gerektiren branslar ise kadinlar icin uygun gorulmektedir. Hekimlik meslegini secen kadinlar daha cok “kadinsi” olarak tanimlanan uzmanlik alanlarina yonelmektedir, ve bu durum hekimlerin tercihlerinin toplumsal cinsiyet beklentileri tarafindan etkilendigini gostermektedir. AMAC: Bu calisma, Akdeniz Universitesi Tip Fakultesi’nde( AUTF) gorev yapmakta olan uzmanlik ogrencisi kadin hekimlerin, mesleklerini uygularken toplumsal cinsiyet ayrimina maruz kalmalari ile ilgili algilarini incelenmeyi amaclamaktadir. YONTEM: Arastirma tanimlayici tipte olup 1-5 Haziran 2015 tarihlerinde AUTF hastanesinde calisan ve calismaya katilmayi kabul eden 108 kadin uzmanlik ogrencisi hekim ile yapilmistir. Dahili bilimlerde gorev alan 98 kadin uzmanlik ogrencisinden 82’sine (%83,6),cerrahi bilimlerde gorev alan 35 kadin uzmanlik ogrencisinden 26’sina (%74,3) ulasilmistir. 25 sorudan olusan ankette kadin hekimlerin toplumsal cinsiyet hakkindaki gorus ve deneyimleri sorgulanmistir. Veriler SPSS 13,00 programi ile degerlendirilmis, ortalama ve standart sapmalar incelenmis, p degeri 0,05 olarak kabul edilmis, istatistik testlerde Ki-kare testi kullanilmistir. Arastirma icin gerekli kurum izni ve arastirmaya katilan kisilerin onamlari alinmistir. BULGULAR: Arastirmaya katilan grubun yas ortalamasi 28,3±2,76’dir. Hekimlerin %76,1’i dâhili bilimlerde, %23,9’u cerrahi bilimlerde gorev yapmaktadir. Hekimlerin 44'u (%40,7) suan gorev yapmakta olduklari bolumu tercih ederken cinsiyetinin etkisi oldugunu ve meslek yasantilari boyunca cinsiyet nedeniyle ayrimciliga maruz kaldiklarini belirtmislerdir ve bu 44 hekimin 37'si (%84) dahili, 7'si (%16) cerrahi branslarda gorev yapmaktadir.  Hekimlerin 20’si (%45,5) hasta, 14’u (%31,8) kidemli, 10’u (%22,7) hasta yakini, 7’si (%15,9) ogretim gorevlisi, 2’si (%4,5) hemsire, 1’i (%2,3) idareci tarafindan ayrimciliga maruz kaldiklarini belirtmislerdir. Uzmanlik alanina gore ayrimciliga maruz kalma durumlari dâhili birimlerde %34,1 iken, cerrahi bilimlere %61,5’tir ve aralarindaki fark istatistiksel olarak anlamlidir (p:0,013). Hekimlere yoneltilen 25 soruluk olcekte yer alan onermelerden “Aktif fiziksel guc gerektiren uzmanlik dalinda (cerrahi vb) erkeklerin daha basarili olabilecegini dusunuyorum” (p=0,007), “Calisma saatleri cok yogun olan ve cok nobeti olan branslarin kadinlar icin uygun olmadigini dusunuyorum” (p=0,007), '’Calistigim bolumde kadin asistanlar dogum izni kullanma konusunda sorun yasamazlar’’ (p=0,011), “Calistigim bolumde kadin asistanlar gebelik planladiklarinda ustleri ile sorun yasamazlar” (p=0,000) Onermelerine verilen cevaplarin oraninda dahili bilimlerde uzmanlik egitimi alan hekimlerde cerrahi bilimlerde uzmanlik egitimi alan hekimlere gore istatistiksel olarak anlamli farklilik bulunmaktadir. “Hastalar kadin hekimler yerine erkek hekimleri daha ciddiye aliyorlar ve daha fazla guveniyorlar’’ (p=0,031),‘’Calistigim bolumde kadin asistan olmak bir tercih edilmeme sebebidir. (Gebelik, sut izni gibi nedenlerle)’’ (p=0,011), “Hastalarin hekim secme hakki kapsaminda, hekimin cinsiyet faktorunun bir kistas olarak yer almasini uygun bulmuyorum’’ (p=0,039) Onermelerine verilen cevaplarin oraninda ise cerrahi bilimlerde uzmanlik egitimi alan hekimlerde dahili bilimlerde uzmanlik egitimi alan hekimlere gore istatsitiksel olarak anlamli farklilik bulunmaktadir. SONUC ve ONERILER: Toplumda siklikla karsilastigimiz kaliplasmis olan kadin ve erkek yargilari  hekimlik mesleginde de gorulmektedir.  ‘Erkeksi’ olarak nitelendirebilecegimiz ‘cerrahi’ bolumleri secen kadin hekimler, ‘kadinsi’ olarak nitelendirilen bolumleri secen kadin hekimlere gore daha cok ayrimciliga maruz kaldigini hissetmektedir. Bu maruziyetin onune gecebilmek icin ‘’Hekimin cinsiyeti yoktur.’’  yargisinin topluma, egitim verenlere benimsetilmesi gereken onlemlerin alinmasi gerekmektedir. Ayrica ayrimciligi en fazla hasta, kidemli ve hasta yakinlarinin uygulandigini goz onune aldigimizda bu konuda kendi meslektaslarimiz da dahil olmak uzere, toplumun her kesiminin bilinclendirilmesine yonelik calismalarin yapilmasi gerektigini gerektigini soyleyebiliriz. Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, Kadin hekim, Kadin asistan