Praktijkonderzoek effecten rijstrookbreedte gebiedsontsluitingswegen (GOW) op rijgedrag

De minimale rijstrookbreedten van gebiedsontsluitingswegen (GOW) vormen een punt van zorg voor de Provincie Zuid-Holland. In het bijzonder aangezien de belijning regelmatig door vrachtautochauffeurs wordt overschreden. Dit geldt tevens voor bestuurders van personenauto’s bij het passeren van een vrachtauto als tegenligger. De Provincie Zuid-Holland wil daarom graag weten of de voor het wegprofiel beschikbare ruimte (totale verhardingsbreedte ≥7 m) beter verdeeld kan worden met het toepassen van bredere rijstroken. De Provincie Zuid-Holland heeft daarom aan TNO opdracht gegeven een indicatief onderzoek uit te voeren naar effecten van rijstrookbreedte op rijgedrag dat als basis kan dienen voor een uitgebreider meetprogramma. ---- Om meer inzicht te verkrijgen in de effecten van rijstrookbreedte op het rijgedrag, zijn in overleg met de Provincie Zuid-Holland de onderstaande onderzoeksvragen geformuleerd: • Welke gemiddelde laterale posities en snelheden van voertuigen vertegen-woordigen de smalle en brede rijstroken binnen GOW I, 2x1 en GOW II? • Zijn er significante verschillen in laterale positie en rijsnelheden van voertuigen voor smalle en brede rijstroken binnen GOW I, 2x1 en binnen GOW II wegen? ---- Met behulp van video opnames zijn 2 GOW l en 4 GOW ll wegen (voor beide type wegen gold rijstrookbreedte breed = 3,10 m en smal = 2,75 m) in dit onderzoek geanalyseerd. Dit onderzoek maakt onderscheid tussen personenauto’s en vrachtauto’s. Bij GOW ll wegen is tevens de aanwezigheid van een tegenligger meegenomen als onafhankelijke variabele. Naast snelheid is laterale positie gemeten vanaf de linker band tot de buitenkant tussenmarkering en vanaf de rechter band tot de buitenkant kantlijn. ---- De toegepaste methode om met behulp van video data rijgedrag in kaart te brengen is geschikt gebleken om met voldoende nauwkeurigheid de laterale posities en snelheden van voertuigen te meten. ---- Op brede GOW l wegen lijken automobilisten meer rechts van het midden van de rijstrook aan te houden, terwijl op smalle GOW l wegen automobilisten iets meer links van het midden van de rijstrook rijden. Vrachtautochauffeurs lijken op zowel brede als smalle GOW l wegen iets rechts van het midden van de rijstrook aan te houden. ---- Bij het vergelijken van smalle en brede GOW ll wegen positioneren automobilisten zich gemiddeld op een vaste afstand tot de tussenmarkering. De positie van personenauto’s wordt door tegenliggers beinvloed. Bij geen tegenligger rijden automobilisten het dichts langs de tussenmarkering en bij een vrachtauto als tegenligger houdt men de meeste afstand. Voor automobilisten is het meest kritische scenario een smalle GOW ll weg met een vrachtauto als tegenligger. ---- Vrachtauto’s op GOW ll wegen lijken eenzelfde positie ten opzichte van de rijstrook aan te houden op brede en smalle GOW ll wegen. De positie van vrachtauto’s wordt niet significant beinvloed door tegenliggers. Vrachtauto’s met een personenauto als tegenligger op smalle GOW ll wegen overschrijden het vaakst de kantstreep, de kans op deze uitzonderingsgevallen is hier ook het grootst. Gekeken naar het gedrag van 85% van de vrachtauto-chauffeurs blijkt het scenario met een vrachtauto als tegenligger te leiden tot de kleinste afstand tot de kantstreep en is zodoende het meest risicovol. Dit rapport sluit af met enkele aanbevelingen voor vervolgonderzoek en te gebruiken methodiek.