Konut Bölgelerinde Mekansal Yapı-Arazi Değer İlişkisi

Insanin cevre kosullarina tepkisi sadece dogal bir tepki degil, ayni zamanda duzenleyici bir eylemdir. Kent de insanin sekil verdigi ve kendi kulturu icinde gelistirdigi bir yapay cevresidir. Bu calismada konut bolgelerindeki arazi degerine etki eden kentsel ve mekânsal degiskenlerin neler oldugu ve arazi degerine ne derecede etki ettiginden yola cikilarak, sehirlerin yeniden yapilanmasinda, tasarim projelerinde, gayrimenkul yatirimlarinda daha saglikli kararlar verilmesi icin bilimsel bir yaklasim gelistirmek amaclanmistir. Bu cercevede konut bolgelerindeki arazi degerleri degisimini mekânsal boyutta etkileyen etmenlerle olcumunun yapilmasina yonelik arastirmanin ozgunlugunu yansitan bir model kurgulanmistir. Bu cercevede kurgulanan model bir dunya metropolu ozelligi tasiyan Istanbul ornekleminde ele alinmistir. Bu modelde mevcut ekonomik arazi degerlerinin tespiti, mekânsal kurgunun sayisal olarak yorumlanmasi (mekân sentaks yontemi kullanilarak), tasinmaz degerini etkiledigi dusunulen kentsel degiskenlerin tespiti, elde edilen verilerin birlestirilmesi ve bir istatistik programi yardimiyla aralarindaki iliskilerin istatistiksel olarak irdelenmesi ile farkli yontemler bir arada kurgulanmistir. Calisma neticesinde arazi degerlerini bagimli degisken kabul edip arazi degerlerini etkileyen kentsel etmenleri bagimsiz degisken kabul ederek regresyon analizi yapilmistir. Sonuc olarak modele giren kentsel etmenlerden mekân sentax analizinde elde edilen butunlesme degerleri, sokaklarin denize uzakligi, sokaklarin merkezi is alanina uzakligi, sokaklarin universiteye uzakligi, sokaklarin saglik tesisine uzakligi ve sokaklardaki yapilarin cephe-renk uyumu olcumunu ifade eden kalite parametrelerinin Istanbul ornekleminde arazi degerlerinin degisiminde etkili oldugu belirlenmistir. Anahtar Kelimeler: Arazi degerleri, kentsel yapi, mekân sentaks.