ارزیابی اثر تیمارهای مختلف در آلودگی زدایی بذرهای گوجهفرنگی آلوده به باکتری Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis

چکیده شانکر باکتریایی  با عامل Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis از بیماری‌های مهم،  با خسارت اقتصادی گوجه فرنگی در دنیا و  ایران می ­باشد. مهار این بیماری به دلیل بذربرد بودن و بقای طولانی مدت باکتری روی بذر مشکل است. بهترین روش در کنترل بیماری، استفاده از یک برنامه مدیریتی بر اساس کاربرد بذرهای عاری از باکتری بیماری­زا و ارقام مقاوم است. در این تحقیق، اثر تیمار حرارتی (طیف دمایی 44 تا 64 درجه سلسیوس به مدت 15، 25 و 35 دقیقه)، سموم شیمیایی (بردو، نوردوکس، کوپراکسی‌کلرید و مانکوزب در سه دز مختلف) و آنتی‌بیوتیک (نالدیکسیک‌اسید، جنتامایسین، داکسی‌سیلین، استرپتومایسین، اریترومایسین، کلوگزاسیلین، ریفامپین، سفالکسین و فورازولیدون) بر سالم ­سازی سطحی بذرهای آلوده به باکتری، در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد حرارت­درمانی، روشی مناسب برای ضدعفونی سطحی بذرها است. تیمار دمایی 56 درجه سلسیوس به مدت 35 دقیقه، بدون تاثیر زیاد روی جوانه‌زنی بذرها، قادر به حذف 98% باکتری از بذرهای تیمار شده بود. در دماهای پایین‌تر، عدم آلودگی زدایی موفقیت ­آمیز بذرها و در دماهای 60 و 64 درجه سلسیوس، تاثیر منفی زیاد روی جوانه‌زنی بذرها مشاهده شد.  تیمار بذور با آنتی ­بیوتیک­ های ریفامپین، نالدیکسیک‌اسید، داکسی‌سایکلین و جنتامایسین منجر به به حذف کامل (100 %) باکتری ­ها، بدون تأثیر منفی روی جوانه‌زنی گردید. تیمار بذرها با سموم شیمیایی نشان داد، هیچ یک‌ از ترکیبات یاد شده قادر به حذف کامل باکتری از بذرها نبودند و برخی از این سموم  مورد استفاده باعث کاهش قابل توجه جوانه‌زنی بذرها شدند. به طور کلی، کاربرد آنتی ­بیوتیک­ های مورد مطالعه موثرترین روش سالم­سازی سطحی بذرهای گوجه­ فرنگی آلوده به باکتری در سطوح تحقیقاتی می ­باشد اما جهت کاربرد عملی تیمار حرارتی 56 درجه سلسیوس به مدت 35 دقیقه قابل توصیه می­ باشد.