HAYATIN “EŞİK” DURUMU BAĞLAMINDA ve SİVAS EVLENME GELENEĞİNDE “GELİN” KÜLTÜRÜ

Dogum, evlilik ve olum insan hayatindaki en onemli gecis torenleri olarak degerlendirilir. Sivas yoresinde dillendirilen metaforik ifadesiyle “Besik-Esik-Kesik” (Dogum, Evlenme, Olum) olarak tanimlanan bu hayat evrelerinde, gecis torenlerinden biri olan evlilik ve evlilik toreni onemli ve anlamli hazirliklar gerektiren bir surectir. Gelenekler acisindan zengin Anadolu kulturunde; aile iliskilerine, cocuklarin evlenmelerine ve bu evlilik surecinde yer alan pek cok gelenege ve inanca buyuk onem verilir. Bu baglamda evlenme gelenekleri ve buna ait inanc ve gorenekler, kurallari toplum tarafindan belirlenerek kesinlestirilmis kutsal bir toren etrafinda sekillenir. ‘Gel-’ fiil kokune bagli olarak turetilmis olan ve evlenmenin asli unsurlarindan biri olan ‘Gelin’; aileye gelen kisi olarak kucuk erkek kardesin veya ogulun karisina verilen isimdir. Eski seklinin “Kelin” oldugu anlasilan bu ifade, anlami acik oldugu uzere “gelen kimse” demektir. Calismada; Sivas evlenme gelenegi cercevesinde, asli unsurlardan “gelin” uzerinde yogunlasilarak; yerel kultur icinde kavramdan islevsele acilan boyutlari ve asamalari, maddi ve manevi gostergeler ve zengin “gelin” kulturu etrafindaki birikim esliginde yorede kullanilan atasozu, deyim, kalip ifadeler, inanclar, giyim-kusam, iliskiler, turkuler ve ritueller izdusumunde degerlendirilmeye gidilecektir.