Zderzenie czy spotkanie dwóch światów

Świat hellenistyczny zapoczątkowany podbojami Aleksandra stanowil metamorfoze na niespotykaną dotąd skale, gdy chodzi o myślenie, odkrycia, synteze Wschodu i Zachodu. Nie obylo sie to spotkanie bez wstrząsow, czynow zbrojnych, powstan i buntow. Potrzeba bylo czasu, aby sie uspokoily i wyklarowaly wzburzone wody historii. Hellada bedzie temu procesowi syntezy przewodzila. Kiedy wybije godzina, aby Rzym objąl calą zachodnią cześc zdobyczy Aleksandra, i on, nowy wladca świata, podda sie Grecji – zeby skorzystac z trafnych i kunsztownych spostrzezen J. Parandowskiego – „w sposob bezprzykladny i odtąd myśl grecka idzie nowym gościncem historii, tym, ktory przebija orez legionow rzymskich. Ten zaś gościniec prowadzi juz przez wszystkie wieki i kraje, stąd tez wiekszośc rzeczy, ktore świat dzisiejszy wziąl z Grecji, wziąl je w formie wypracowanej w tak zwanej epoce aleksandryjskiej”. Nie mozna pominąc strony dopelniającej te świecką karte historii, a mianowicie stronnicy zapisanej natchnioną myślą biblijną. Jak grecka myśl i jezyk zawladnely Rzymem, nowym hegemonem na antycznym etapie dziejow, tak biblijna myśl objawiona posluzyla sie greckim jezykiem i kulturą, by wyruszyc az na krance ziemi po to, aby wszystkie narody czynic uczniami wcielonej Mądrości, Jezusa Chrystusa, za sprawą Dobrej Nowiny. W ten sposob to, co w początkowej fazie hellenizmu bylo zderzeniem dwoch obcych sobie światow, kiedy nastąpila „pelnia czasow”, okazalo sie zbiegiem zdarzen, z ktorego dobroczynnych i niewyczerpanych skutkow bedą odtąd korzystac mieszkancy Ziemi. Mozna sie wiec zgodzic z J. Meleze-Modrzejewskim, ze podboje Aleksandra „umieścily na krancach zachodniego świata dwa slupy graniczne: Logos i Tore, zreby budowli kulturowej Zachodu. Z czasem przypadla chrześcijanstwu misja ukonczenia tej struktury i rozszerzenia na zachod i na polnoc, od Atlantyku po Ural, granic europejskiego «wielkiego domu»”. Czy ukonczenia? Przyszlośc świata niejedną kryje tajemnice, tak samo jak zycie kazdego czlowieka.