Systemowe uwarunkowania opóźnień w diagnostyce i leczeniu kobiet chorych na raka piersi w Polsce

Wstep. Wyniki leczenia chorych na raka piersi zalezą w duzym stopniu od sprawnego przeprowadzenia procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Szczegolnie istotny jest czas uplywający od początku choroby do rozpoczecia leczenia. Opoźnienie w podjeciu leczenia moze wynikac z przyczyn lezących po stronie pacjenta, lekarza lub systemu opieki zdrowotnej. Celem projektu bylo określenie przyczyn opoźnien w rozpoznawaniu i leczeniu chorych na raka piersi w Polsce. Poprzednio przedstawiliśmy przyczyny opoźnien wynikające z postaw pacjentek, natomiast w niniejszej pracy omowiono systemowe uwarunkowania opoźnien. Material i metody. Dane uzyskano z ankiety przeprowadzonej w grupie 1000 chorych na raka piersi, leczonych w 10 losowo wybranych polskich ośrodkach onkologicznych i szpitalach z oddzialami onkologicznymi. Czas i strukture procesu rozpoznawania raka piersi oceniono na podstawie pytan elektronicznego, interaktywnego kwestionariusza. Respondentki zaznaczaly, ktore spośrod 6 wydarzen przypadly im w udziale, oraz określaly czas, jaki uplynąl pomiedzy poszczegolnymi etapami. Wyniki. Średni czas opoźnienia wynikającego z systemowych uwarunkowan wyniosl 9,0 tygodni. Brak zachorowan na nowotwory w najblizszej rodzinie chorej związany byl z wydluzeniem opoźnienia o 2,1 tygodnia. W grupie chorych, ktore na pierwszą wizyte udaly sie do onkologa, opoźnienie bylo krotsze o 1,8 tygodnia w porownaniu z grupą, w ktorej pierwsza wizyta odbyla sie u lekarza innej specjalności. Chore w wieku powyzej 59 lat w porownaniu z mlodszymi chorymi oczekiwaly na rozpoczecie terapii o 1,5 tygodnia krocej. Średni czas oczekiwania w grupie chorych mieszkających w mieście powyzej 300 tys. mieszkancow byl o 1,3 tygodnia krotszy niz w grupie chorych z mniejszych miejscowości. Wieksza o 1 stopien nieufnośc w stosunku do systemu ochrony zdrowia i wynikow leczenia wplywala na wydluzenie opoźnienia o 0,8 tygodnia. Wiekszy o 1 punkt poziom wsparcia ze strony bliskich związany byl z krotszym o 0,6 tygodnia czasem do rozpoczecia leczenia. Wnioski. Dzialania na rzecz zmniejszenia systemowego opoźnienia w rozpoznawaniu i leczeniu chorych na raka piersi w Polsce powinny polegac na usprawnieniu i standaryzacji ściezek diagnostycznych, zwiekszaniu dostepności do badan mieszkankom mniejszych miejscowości, zmniejszaniu nieufności w stosunku do systemu opieki zdrowotnej oraz zwiekszaniu kompetencji i roli lekarzy rodzinnych w profilaktyce chorob nowotworowych. Priorytetem powinno byc szybkie utworzenie specjalistycznych ośrodkow diagnostyczno-leczniczych, zapewniających kompleksową opieke onkologiczną, ujednolicony sposob rozpoznawania nowotworu i wysoką jakośc leczenia.