Blij vs. Bang

Ongezond en dierlijk voedsel wordt een steeds groter probleem in onze maatschappij. De toename van onder andere overgewicht, bio-industrie en een slecht milieu zijn een gevaar voor onze leefomgeving. Het is dus noodzakelijk om mensen te overtuigen een gezonde levensstijl aan te nemen, zoals het eten van plantaardig voedsel. In dit onderzoek werd getest of het creeren van een positieve stemming, in een narratief met fear appeals, kan bijdragen aan de overtuigingskracht van de boodschap. Daarnaast werd onderzocht of een narratief in de eerste persoon meer effect had dan een verhaal in de derde persoon en nog een versterkend effect had op de positieve stemming die teweeg is gebracht. Uit voorgaand onderzoek blijkt namelijk dat men vanuit een breder perspectief naar zichzelf kijkt en meer open staat voor gezondheidsbedreigende boodschappen, wanneer de ontvanger positief gestemd is. Ook zou men minder tegenargumenten genereren bij een positieve stemming. Deze tegenargumenten komen tevens minder vaak voor wanneer de ontvanger een tekst leest in de eerste persoon, in vergelijking met een tekst in de derde persoon. In dat geval is namelijk de identificatie met het personage en de transportatie in het verhaal groter. Daardoor is men meer betrokken in het verhaal en wordt de boodschap serieuzer genomen. Het effect van de positieve stemming en het schrijversperspectief werd onderzocht door middel van een experiment met een 2x2 factorial design. Er waren dus vier groepen die allen een verschillende tekst hebben gelezen, namelijk een tekst in de eerste persoon met een positieve stemmingsmanipulatie, een verhaal in de eerste persoon zonder deze manipulatie, een narratief in de derde persoon met de positieve stemmingsmanipulatie of een verhaal met een schrijversperspectief in de derde persoon zonder stemmingsmanipulatie. Na het lezen van de betreffende tekst hebben de respondenten stellingen beantwoord, die hebben geleid tot een aantal bevindingen. In voorgaand onderzoek is een positieve stemming gecreeerd door de respondenten drie positieve gebeurtenissen op te laten schrijven. Om het teweeg brengen van een positieve stemming te operationaliseren, zodat bijvoorbeeld gezondheidsorganisaties dit kunnen toepassen, zijn drie positieve gebeurtenissen uit het leven van een ander beschreven. Dit heeft echter niet geleid tot een positievere stemming bij de proefpersonen. Mogelijk was sprake van het plafondeffect, omdat de respondenten al erg positief gestemd waren, maar er kon dus niet worden vastgesteld of het creeren van een positieve stemming effect heeft gehad op de attitude, gedragsattitude en gedragsintentie. Ook het verschil in schrijversperspectief heeft geen significante resultaten opgeleverd wat betreft deze drie concepten van persuasieve communicatie. Het schrijversperspectief had echter wel effect op een aantal andere concepten, namelijk: angst, transportatie en response efficacy. Wanneer een tekst geschreven was in de eerste persoon, werd meer angst ervaren, waren de respondenten meer getransporteerd in het verhaal en was men er meer van overtuigd dat plantaardig eetgedrag het risico op darmkanker verkleint, ten opzichte van teksten in de derde persoon. Vervolgens is gebleken dat de respondenten eerder van plan zijn om minimaal een dag per week uitsluitend plantaardig te eten, wanneer meer angst ervaren is, de transportatie hoger is en men er meer van overtuigd is dat plantaardige voeding het risico op darmkanker verkleint. Wanneer voedings- of gezondheidsorganisaties er dus voor willen zorgen dat men het eetgedrag verbeterd, is het van belang dat de lezer voldoende angst ervaart bij de confrontatie met de gevolgen van ongezond eetgedrag, dat de lezer voldoende getransporteerd is in de narratief en ervan overtuigd is dat gezond eetgedrag het risico op ziektes verkleint. Het communiceren van de tekst in de eerste persoon draagt eraan bij om deze effecten te veroorzaken.