KAZAK DİL BİLİMİ ÖĞRENCİLERİNİN “-P” , “-ARAK” VE “-A” ZARF-FİİL EKİ ÜZERİNDEN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE İNTİBAK SÜREÇLERİ

2016 yilinin Kasim ve Aralik aylarinda, on iki gun sureyle Turkiye Turkcesi dersleri verdigim L. N. Gumilev Universitesi Filoloji Fakultesi Kazak Dil Bilimi Bolumu ogrencilerinin uygulamali dersleri sirasinda; belirlenmis kip, zaman, sahis formullerini kullanarak Turkiye Turkcesi ile yazdiklari cumlelerinde, olcunlu Turkiye Turkcesi (Standart Turkce) yapisindan farkli bicimler ortaya koyduklari gozlemlenmistir. Ogrenciler, daha once Turkiye’den giden ve anadili Turkiye Turkcesi olan ogretim uyelerinden ve ana dili Kazak Turkcesi olup da Turkiye’de on yildan fazla bir sure egitim icin kalip Kazakistan’a donen ogretim uyelerinden Turkiye Turkcesi dersleri almislardir. Ozellikle zarf- fiillerin kullanim ve anlam ozelliklerinin benimsetildigi bir calismada, “-p” , “-ArAk” ve “-A” zarf-fiil eklerinin tarz bildirme isleviyle olusturduklari cumleler orneklenmis ve ana dili Kazak Turkcesi olan ogrencilerden, Turkiye Turkcesi ile benzer cumleler kurmalari istenmistir. Ogrenciler, daha once edindikleri Turkiye Turkcesi bilgisine de dayanarak asagidaki cumleleri orneklemislerdir: Muzikleri cok dinleyip besteci oldum. /Derste uzun dinleyerek az soyledim. / Calisa calisa arkadaslarimi da unuttum. / Odevlerini bitirip uyumaya gitti (odasina cekildi). /Onun uyua uyua basi(n) agirdi. / Sular aka aka her yer berbat oldu. Bu cumlelerde, anlam ve yapi yonunden Turkiye Turkcesinin olcunlu bicimlerinden bir sapma meydana geldigi gorulmektedir. Bu sapmada; “Kazak Turkcesi ile Turkiye Turkcesi arasinda farkli olan zarf-fiilli kullanimlarin etkisi olmus mudur? Ogrenciler her iki lehcedeki zarf-fiilli yapilari nasil kullanmaktadir?” sorularinin etkili olup olmadigi arastirilmis ve konuya tarihsel acidan yaklasilarak hangi zarf-fillerin her iki lehcede ortak olarak islek bicimde kullanildigina bakilmistir. Calismada, olcunlu yapinin disina cikma sebepleri; Kazak Turkcesinde kullanilan zarf-fiil ekleri ve bunlarin islevlerinden hareketle arastirilacak, Turkiye Turkcesindeki kullanimlarla karsilastirilarak olcunlu yapilarin nasil kullanilabilecegi ortaya konmaya calisilacaktir.