FUAT KÖPRÜLÜ’NÜN MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI ve ONUN TÜRKÇÜLÜK’E İLİŞKİN YAKLAŞIMI

Bu calismada Koprulu’nun genel entelektuel-akademik durus ve bakis acisinin da isiginda “Turkculuk” ve “Turk milliyetciligi” anlayisi ele alinmaya calisilmistir. Ulus-devlete uzanan tarihsel surecte “Turk milliyetciligi”nin gerek “kulturel milliyetcilik” gerekse kamusal alanda temsil edildigi haliyle “siyasal milliyetcilik” boyutlariyla ortaya cikisi ve bicimlenisi Osmanlicilik ve Islamcilik akimlarina goreli olarak daha gec bir entelektuel ve politik olusum olarak cisimlesir. Ancak Cumhuriyete giden yolda diger akimlara goreli olarak -tarihsel kosullarin da gerektirdigi kadariyla- daha basat bir duruma gelerek yeni bir ulus-devletin insasinin temel harci islevini gorur. Bu surecte ve Cumhuriyet doneminin erken doneminde Koprulu, Batili entelektuel kaynaklarin yaninda Yusuf Akcura ve Ziya Gokalp vd. aydinlardan da beslenerek Turkculuk ve Turk milliyetciligi anlayisini daha derinlikli ve cok yonlu bir hale getirmistir. Bunun yaninda o, tarihe bakarken butuncul bir bakisa acisina yonelerek, tarihsel olani toplumsal, siyasal, kulturel ve ekonomik yonleriyle degerlendiren bir yapisal analiz gelistirmistir. Onun calismalari sosyal tarih ya da tarihsel sosyoloji, siyaset tarihi, kultur tarihi, etnografya ve edebiyat tarihi vd. cok genis bir yelpazede sekillenir. O ayni zamanda “yapi” ve “degisme” boyutlarini birlikte ele alir. Koprulu icin tarihin bizatihi kendi icinde ve kendi basina bir degeri yoktur. Tarihe ve tarihsel olana yonelirken onun asil amaci pur anlamda tarihcilik yapmak degil, belirli bir durustan bir tarih bilinci yaratarak gununun tarihsel kosullari icerisindeki sorulara yanit bulmak ve “toplumsal eylemi dusunceye baglamak”tir. Onun milliyetcilik anlayisi da, irkci ve etnik temelli olmaktan ziyade teritoryal ve tarihsel olani temele alan bir yaklasimin urunudur.