Zingeving als term in psychische hulpverlening: benaderingen vanuit de humanistiek

In het huidige tijdsgewricht lijkt er een neiging te bestaan om levensproblemen die nu eenmaal tot het bestaan behoren te psychologiseren of zelfs psychiatrisch te labelen. Zou het bij die levensproblemen gaan om een werkelijk gebrek aan zingeving? Of gaat het om een spraakverwarring, door een gebrek aan eenduidige terminologie met betrekking tot bestaansvragen? Daartoe is het wenselijk om eerst nader te bespreken wat die term zingeving behelst. Het discours is namelijk eerder maatschappelijk en beschouwend van aard, dan psychologisch of psychiatrisch. In de huidige bijdrage komen enkele benaderingen van zingeving vanuit de humanistiek aan bod. Daar komt een hoofdcontour uit naar voren. Inhoudelijk telt er mee hoe iemand in zijn of haar leven (en: levensnarratief) staat en daar een betekenisvolle persoonlijke samenhang in ziet (coherence) die ook naar de toekomst reikt (purpose). Sommige zingevingsaspecten (zelfwaardering, identiteit, competentie, welbevinden, verbondenheid) tonen echter een markante tautologische overlap met psychologisch welzijn en persoonlijkheid. Bij zingeving gaat het verder om iets dat het leven daadwerkelijk de moeite waard maakt (significance), waarbij zelftranscendentie, horizontale of verticale transcendentie in het spel kunnen komen. Verbinding met de medemens komt niet in iedere benadering terug, maar vormt mogelijk wel een van de belangrijkste elementen. Een voorlopige aanbeveling is om zingeving in meerdere betekenisvolle domeinen te peilen, namelijk die van liefhebben, werken, lijden en spelen.