Beğeni Yargılarından Hukuk ve Politikaya: Kant’ın Ahlak Metafiziği’nde Estetiğin İzleri

Kant’in estetik kuramini ele aldigi Yargi Yetisinin Elestirisi Arendt gibi bazi yorumcular tarafindan sadece sanati ve begeni yargilarini degil, ayni zamanda bu eserden ne once ne sonra mevcut oldugu iddia edilen politika felsefesini iceren bir son eser olarak konumlandirilir. “Ucuncu Kritik”’ten sonra yazdigi Ahlak Metafizigi’nin ise kurucu bir hukuk kurami sunuyor oldugu genel kabul goren bir gorustur ve yine bu goruse gore bu eserde Kant’in estetik kuraminin izi yoktur. Oysa yakindan bakildiginda “uc kritik” projesi bittikten sonra Ahlak Metafizigi’nde konusan Kant’in Ahlak Metafiziginin Temellendirmesi’nde ugrastigi meselelere donerken artik “estetik yargi yetisi”nin dolayimindan gecmis, yeni bir Kant oldugu gorulebilir. Zira hukuk kurami arzulama yetisinin ahlak yasasi ile iliskisini kurarken estetik hazzi ele alarak baslar, Yargi Yetisinin Elestirisi’nin ulastigi yerden yola cikar, mulkiyet ve devlet ile devam eder, kozmopolitan bir ideal ile sona erer ve ikinci bolumu erdem kuramina birakir. Dolayisiyla Ahlak Metafizigi’ni bu bakisla okumak, Kant’in estetik ve politika felsefesi arasinda kurdugu bagin genel kabulun aksine “Ucuncu Kritik”in otesine nasil gectigini anlamak demektir. Bu calismada da Kant’in Ahlak Metafizigi eserinde gizlenen estetik kavrayisin hukuk ve politika kuramiyla bagi ele alinacaktir. Bu baglamda hukuk ogretisindeki “mulkiyet”, “sozlesme” gibi anahtar kavramlarin begeni yargilariyla sasirtici iliskisi gosterilerek Kant’in hukuk ogretisindeki estetigi aciga cikarmak, yani hukuk ve politikanin arkasindaki “guzel”i gostermek calismanin odagini olusturmaktadir.