KONYA İL MERKEZİNDE YAŞAYAN KADINLARIN YİYECEK HAZIRLAMA, PİŞİRME VE SAKLAMA UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Toplumumuzda besinlerin hazirlanmasi, pisirilmesi ve saklanmasindan buyuk olcude kadinlar sorumludur. Yasam icin cok onemli olan yiyecek hazirlama, pisirme ve saklama islevlerini tertipsiz bir mutfakta bilgi noksanligiyla ve yanlis aliskanliklarla birlikte geregi gibi gerceklestirmek olanaksizdir. Saglikla yakin iliskili olan bu islevleri tesaduflere birakmadan zevkli bir is durumuna getirebilmenin olanaklarini aramak evde bu isten sorumlu olan kadinin en onemli amaci olmalidir. Yiyeceklerin hazirlanmasi, pisirilmesi ve saklanmasindaki temel ilkeler bilinmedigi durumlarda besin ogelerindeki kayiplar cok fazla olmaktadir. Kadinlarinin yiyecek hazirlama, pisirme ve saklama yontemleri konusundaki uygulamalarin saptanmasi amaciyla planlanip yurutulen bu arastirmanin orneklemini Konya il merkezinde yasayan calisan ve calismayan toplam 252 kadin olusturmustur. Arastirmada Veri toplama araci olarak, anket formu kullanilmistir. Anket formlari Haziran 2012-Mayis 2013 tarihleri arasinda toplanmistir. Anket formu, kadinlara iliskin genel bilgiler (yas, ogrenim durumu, calisma durumu, meslek, ailedeki birey sayisi, aylik gelir) ile yiyecekleri hazirlama, pisirme ve saklamaya yonelik uygulamalari tespit etmek amaciyla cesitli sorulari icermektedir. Verilerin degerlendirilmesinde, SPSS 16.0 paket programi kullanilmistir. Bulgular tablolarda sayi ve yuzde (%) olarak ifade edilmistir. Istatistiksel analizde ki-kare (χ2) onemlilik testi kullanilmis ve 0.05’ten kucuk p degeri istatistiksel olarak anlamli kabul edilmistir. Degisken olarak kadinlarin calisma durumlari alinmistir. Arastirma sonuclarina gore, calismaya katilan kadinlarin en fazla oranda (%37.3) 20-29 yaslari arasinda olduklari gorulmustur. Kadinlarin %42.0’i ilkogretim mezunu iken, bunu %33.7 ile lisans ve lisansustu, %20.2 ile de lise mezunu olanlar izlemektedir. Arastirmaya katilan kadinlarin %38.1’i calismakta, yaridan fazlasi ise (%61.9) ev hanimi olup, calismamaktadir. Genel toplamda kadinlarin %50.8’inin sebzeleri once ayikladiklari sonra yikadiklari ve dogradiklari belirlenmistir. Kadinlarin yaridan fazlasi (%65.5) patatesi dolap ya da kutu icinde karanlik serin bir yerde saklamaktadir. Calismayan kadinlarin yaridan fazlasinin (%51.9), calisan kadinlarin ise %42.9’unun eti acikta, calismayan kadinlarin %28.8’inin, calisanlarin da %36.5’inin eti dolap icinde cozdurdukleri saptanmistir. Kadinlarin yariya yakininin (%49.6) bol suda pisirip haslama suyunu doktukleri gorulmustur. Calismada, calismayan kadinlarin yariya yakininin (%47.4), calisan kadinlarin sadece %29.2’sinin sutlu tatli pisirirken sekeri ocaktan inmesine yakin attiklari gorulmus olup, aradaki iliski istatistiksel olarak onemli bulunmustur (p<0.05). Tarhanayi guneste kurutan kadinlarin orani daha yuksek bulunmus olup (%45.2), calismayan kadinlarda bu oran %49.1, calisanlarda ise %40.4’dur. Calisma sonuclarina gore, kadinlarin besin hazirlama ve pisirme yontemlerinde bazi onemli yanlisliklar yaptiklari saptanmistir. Kadinlara besin gruplari, besinlerin secimi, satin alinmasi, hazirlama, pisirme ve saklanmasi konularinda bilgi verilmesi onerilmektedir.