The Fest-noz: a Way to Live Breton Culture

The Fest-noz: a Way to Live Breton Culture The history of the Breton language and culture of the XX and XXI century is narrated through the fest-noz phenomenon story. Fest-noz (‘night festival’) is a meeting where people dance in groups to live folk music accompaniment. Traditionally these festivals were organized in the small region of Central Brittany and were connected to important community occasions. This tradition was slowly disappearing in the 20’s and 30’s of the XXth century to die out after WW II when the Breton culture was depreciated and connected with the negative identity of the Bretons. Fest-noz was recreated and in 50’s and has become an invented tradition. In the 60’s with the social and cultural movements leading to the revalorization of the minority fest-noz became the symbol of a Breton ethnic revival. Today it is one of the most significant marks of Breton identification. Every year there are hundreds fest-noz organized all around Brittany, from small local celebrations to huge musical events. Participation in fest-noz is one of the ways of conscious creation of the Breton cultural identity. Fest-noz: sposob na zycie kulturą bretonską Fest-noz („nocna zabawa”) to spotkanie, podczas ktorego ludzie tanczą wspolnie do muzyki bretonskiej. Tradycyjnie zabawy takie odbywaly sie na niewielkim obszarze Bretanii środkowej i związane byly z waznymi wydarzeniami wspolnot wiejskich (związanych z uprawą ziemi, ale i obchodami świąt religijnych czy prywatnych). Brala w nich udzial cala spolecznośc okolicy, tancząc w lancuchach do improwizowanych pieśni typu kan ha discan („zawolanie i odpowiedź”). Tradycja ta powoli zamierala w latach 30. i 40. XX wieku, zaś po II wojnie światowej fest-noz nie odbywalo sie wcale. W latach 60. XX wieku fest-noz zostalo w sposob celowy zrewitalizowane, by stac sie symbolem bretonskiego odrodzenia etnicznego przelomu lat 60. i 70., buntu mlodziezy, rewaloryzacji wypieranej kultury i jezyka, radosnego (a czesto i radykalnego) dązenia do uzyskania praw. Od lat 90. XX wieku fest-noz jest niekwestionowanym znakiem rozpoznawczym Bretanii, corocznie odbywają sie setki a nawet tysiące imprez, od ma lych spotkan lokalnych, po wielkie, zorganizowane w najwiekszych salach w Rennes, wydarzenia muzyczne, a nawet internetowe CyberFestNoz. Fenomen bretonskiego fest-noz bedzie kanwą, na ktorej opowiedziana zostanie historia kultury i jezyka bretonskiego w XX i XXI wieku, od ich ośmieszania i zanikania, przez przemilczanie związane z wydarzeniami II wojny światowej, po odrodzenie lat 70. i czasy wspolczesne. Samo świeto jest wiec jedynie punktem wyjścia do rozwazenia wielu procesow dotyczących kultur i jezykow mniejszościowych: tworzenia sie tozsamości negatywnej, ruchow spolecznych prowadzących do rewaloryzacji mniejszości, dzialan na rzecz ich zorganizowanej ochrony. Ale bedzie to tez opowieśc o tym, jak mniejszośc jezykowa moze funkcjonowac w dzisiejszym świecie, o spontanicznym uczestnictwie i ujetej instytucjonalnie animacji, o tradycji wynalezionej oraz o wybieranej i świadomie tworzonej tozsamości kulturowej.