Dere ağzı hidrodinamiğinin 3 boyutlu modellenmesi: Karışım ve tabakalı akım durumları

Dere islahi calismalarinin tasarim sureclerinde, dere agzi yakinlarinda ve haliclerde geleneksel metotlarin karakterize edemedigi ve etkin sonuc vermedigi durumlar yasanabilir. Bunun sebebi olarak tek boyutlu ampirik denklemlerin tabakali akimda veya karisim bolgesinde olayin fizigini yansitamamasi gosterilebilir. Bir dere agzi cikisi yakinlarinda tabakali bir akim durumu oldugu varsayildiginda, akim ust bolgesinde tabakalanan tatli su kati cidarla temas halinde olmayacak ve boylelikle taban puruzlulugu, kanal boyutlandirilmasi gibi hesaplamalarda etkinligini yitirecektir. Bu durumda boyutlandirma icin (kullanilan ama gecerliligi olmayan “n” yardimiyla) Manning denkleminden elde edilecek olan hidrolik yaricap gercekci olmayacaktir. Etkin sonuclar alinamadigi durumlarda ise gereginden daha buyuk boyutlandirmalar ya da yetersiz kalabilecek kesitler ortaya cikabilmektedir. Bu durum taskinlara ve dolayisiyla geri donusu olmayan mal ve can kayiplara yol acabilmektedir. Riva Deresi’nde meydana gelen taskinlar bu duruma verilebilecek bir ornektir. Bu calismada soz konusu dere agzindaki tatli-tuzlu su karisim bolgeleri sayisal olarak modellenmis ve bu modelde gercege yakin kesit ve debiler kullanilmistir. 3 farkli senaryoda karsilastirmali degerlendirme yapilarak kesit tasariminda problem yaratan durumlar belirlenmistir. Uygulanan Hesaplamali Akiskanlar Dinamigi (HAD) modelinin sonuclari ortaya konularak modelin yeterlilikleri ve gelistirilmesine yonelik yorumlar da degerlendirilmistir.