Hoe de belastingheffer de mens ontdekt

In zijn oratie Sturende belastingheffer een monster?1 beschrijft hoogleraar belas‐ tingrecht Koos Boer de afbeelding van het zeemonster Leviathan. Het zeemonster staat afgebeeld op de kaft van het gelijknamige boek van de zeventiende-eeuwse filosoof Thomas Hobbes. Het stelt de soevereine macht voor en is opgebouwd uit allemaal menselijke figuren. Hobbes heeft de soeverein heel bewust op deze manier laten visualiseren, zegt Boer. Blijkbaar is niets menselijks de machthebber vreemd. Wie van dichtbij de mechanismen achter beleid en bestuur kent, zal iets in dat beeld herkennen. Voor zover wij weten, geeft Hobbes geen visueel zinnen‐ beeld van de burger die is onderworpen aan de macht van Leviathan. Hij beschrijft wel de natuurlijke toestand die zou uitbreken als er geen soeverein zou zijn. Daarin zouden mensen elkaar voortdurend bestrijden om eigen voordeel te behalen.