İntravenöz yolla yüksek dozda ve orta-uzun süreli verilen deksametazon ve metilprednizolon tedavilerinin hipotalamus-hipofiz-adrenal (HHA) aksa etkisi

Amac: Uzun etkili ve potent bir glukortikoid olan deksametazon ve orta etkili ve orta etki gucu olan metilprednizolonun intravenoz puse olarak verilmesinin adrenal yetmezlige neden olup olmadigini ve verilis seklinin adrenal yetmezlik riskini degistirip degistirmedigini degerlendirmektir. Gerec ve Yontemler: Yaslari 2 ay ve 18 yas arasi degisen ve son 3 yilda cesitli sebeplerle on gunden daha uzun sure intravenoz deksametazon veya metilprednizolon tedavisi alan ve steroid tedavisinin kesilmesi acisindan Cocuk Endokrinoloji bolumune yonlendirilen 46 olgu (24 kiz, 22 erkek) calismaya dahil edildi. Olgularin yasi, kortikosteroid tedavisi alma sureleri (gun), hidrokortizon esdegeri olarak ortalama tedavi dozu (mg/m 2 /gun), tedavi alirken degerlendirilen bazal ACTH ve kortizol duzeyleri, dusuk doz ACTH testi zirve kortizol yaniti kaydedildi. Serumda bazal sabah kortizol duzeyi 3 μg /dl'nin (85 nmol/L) altinda olmasi kortikosteroid kullanimina bagli adrenal yetmezlik lehine degerlendirilirken 20 μg /dl'nin uzerinde olmasi n ormal kabul edildi. Dusuk doz ACTH testinde zirve kortizol duzeyinin ≥ 18 μg/dl (500 nmol/L) olmasi normal olarak degerlendirildi . Bulgular: Olgularin ortalama yaslari 7.9 ±5.8 yil (aralik 2 ay-18 yil), ortalama kortikosteroid kullanma sureleri 26.2 ±11.8 (aralik 12-75) gun, ortalama gunluk doz sayisi 2.2 ±1.2 (aralik 1-4), ortalama hidrokortizon esdegeri kortikosteroid dozlari 235.6 ±114.6 (aralik 86-428) mg/m 2 /gun idi. Olgularin ortalama bazal kortizol duzeyi 9.9 ±4.0 (aralik 4.2-16.8) μg/dl, ortalama bazal ACTH duzeyi 30.4 ±18.6 (aralik 8.6-72.5) pg/ml idi. Olgularin hepsinin zirve kortizol yaniti ≥ 18 μg/dl idi. Tartisma/Sonuc: C alismamizda suprafizyolojik dozlarda ortalama 26 gun gibi uzun bir surede deksametazon ve metilprednizolon gibi guclu glukokortikoidlerin intravenoz yolla verilmesine ragmen olgularin hicbirinde adrenal supresyon gelismemis olmasi adrenal supresyon gelisiminde tedavi suresi ve tedavi dozu kadar ilacin verilis seklinin de onemli oldugunu gostermektedir. Glukortikoidlerin hizli intravenoz infuzyon/intravenoz puse yolu ile verilmesi adrenal supresyon acisindan daha az riskli olabilir. Bu konu ile ilgili daha cok sayida vaka iceren calismalara ihtiyac vardir.