Dấu ấn Đông Sơn ở “Phương Nam” Việt Nam

Bai viết nay giơi thieu cac kham pha khao co quan trong gân đây ve trong đong Đong Sơn (Heger I) ơ Tây Nguyen ( Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đong ), Nam Trung Bo ( Quảng Nam, Quảng Ngai , Binh Định , Phu Yen, Khanh Hoa ) va Nam Bo Việt Nam ( Binh Dương, Binh Phước , Ba Rịa- Vũng Tau, Bến Tre). Tac gia nhân manh nhưng “di tich - di vât chuân” hien thi ro nhât sư hoi tu văn hoa noi sinh - ngoai sinh trong cac lang co, cong xương luyen kim, nghia trang va kho tang, v.v... ket găn vơi Đong Sơn va cư dân văn minh khac thơi Sơ sư ơ Viet Nam, Đong Nam A va xa hơn. Đo la cac nghia đia va kho tang chưa trong đong kieu Đong Sơn (HI), qua (Ko) đong, gương đong Tây Han, trang sưc vang va đa ngoc Nephrite, thuy tinh kieu Ân Đo – cac di vât khong chi la bieu tương cho quyen lưc, sư giau sang quy toc xưa như cac quyen trương ve chinh tri, quân sư; ma con găn ket giao lưu tâm khu vưc va Châu luc đương thơi. Tac gia nhân manh sư xuât hien cua trong đong Đong Sơn ơ đây vơi 2 sưu tâp: Trong Đong Sơn “nguyen quan” va Trong “mo phong” theo “Phong cach Đong Sơn” tư hang ngan năm ve trươc va sư xuât hien rât sơm cac yeu to văn hoa - ky thuât - nghe thuât - ton giao “ngoai sinh” ơ mien Nam Viet Nam đươc bien cai đe phu hơp vơi tri thưc va tâm ly, nhu câu thâm my va tin ngương cư dân ban đia, đăc biet ro trong cac nghia trang Thu linh. Khai quat dư lieu luyen kim đong ơ mien Nam Viet Nam, tac gia đe xuât nhân đinh răng: 1/ Nam Bo - Viet Nam la mot trung tâm luyen kim sơm tren đât lien Đong Nam A, vơi cong nghe đuc tren khuon co mang sa thach. 2/ Ky nghe luyen đuc đong va hơp kim ơ đây co the nhâp khâu nguyen lieu tư “que hương cua Văn hoa Đong Sơn” – mien đât goi la “Tam giac đong” hoăc “Tư giac đong”: Đong Sơn - Vân Nam - Lương Quang - Kho Rat theo nhieu đương giao lưu trưc tiep qua Bien Đong hoăc gian tiep tren đương bo, trung chuyen qua cương vưc văn hoa Sa Huynh va Tây Nguyen; hoăc theo dong chay Mekong vao Nam Viet Nam. 3/ Tuy nhien, luyen kim mien Nam co đăc điem rieng ma tac gia goi la cac yeu to “phi Đong Sơn” hien thi chinh trong thanh phâm đong lơn va phưc tap kieu trong Đong Sơn Heger I, hoăc kieu Han như qua, trong cac tac phâm nghe thuât như tương trut (Manis javanica), bua hinh cho săn chon dơi – di vât chi xuât hien sơ ky thơi đai Săt. Ngoai trư cac thanh phâm cao câp như trong Đong Sơn ơ Sơn Tinh, Daglao, Ben Tre, Bu Đăng va gương đong Tây Han ơ Binh Yen, Go Dưa, Phu Chanh, Kem Năc, đa phân san phâm đong khac thơi Sơ Săt ơ mien nam đươc đuc tai cho mang cac to chât “phi Đong Sơn” va ca “phi Han”. 4/ Tac gia cho răng thanh phâm lơn kieu trong đong Đong Sơn, Qua đong xuât hien ơ mien nam Viet Nam như cac bieu tương quyen lưc cua Thu linh đia phương thơi Sơ Sư va chung chi bi thay the khi cac mien đât nay chiu anh hương cua văn minh Ân Đo – tien trinh ma cac hoc gia Phap goi la “Ân đo giao” - “Phât giao” (Hinduism; Buddhism) đen tư đâu Cong nguyen .