ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN ÇEVRE TUTUMU VE FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Giris ve Amac: Ulkemizde ve dunya genelinde cevre sorunlari hizla artis gostermekle birlikte, bu sorunlara yonelik mucadele calismalarina da yer verilmektedir. Cevre ile ilgili sorunlarin temelinde ise, cevre konusuna iliskin ilginin, alginin, tutumun ve farkindaligin dusuk olmasinin etkili oldugu belirtilmektedir. Literature gore, yuksek farkindalik duzeyinin, tutum-davranis iliskisini guclendirdigi belirtilmektedir. Bu acidan hemsirelerin, cevre sorunlarina yonelik farkindalik duzeylerinin belirlenip, imkanlar dahilinde gelistirilmesinin cevreye yonelik olumlu tutum ve davranislarin olusmasi bakimindan buyuk onem tasidigi dusunulmektedir. Bu calismanin amaci, hemsirelerin cevreye yonelik farkin­dalik ve tutum duzeylerini belirlemektir. Gerec ve Yontem: Tanimlayici nitelikte olan arastirmanin evrenini universite hastanesinde calismakta olan 486 hemsire olusturdu. Calisma icin kurum izninin (79056779/600-5025 sayili) alinmasinin ardindan veriler 28 Haziran 2014 – 25 Temmuz 2014 tarihleri arasinda toplandi. Gonulluluk esasina dayali olarak yurutulen calismada anketler tum birimlere dagitildi ve sozel olarak calismaya katilmayi kabul eden hemsirelerden donen anket sayisi 230 (%47.32) idi. Veri toplama araci olarak, arastirmacilar tarafindan yapilan literatur arastirmasi sonrasinda hazirlanan, sosyo-demografik ozellikleri belirlemeye yonelik sorulardan olusan anket formu ve gecerlilik-guvenirligi Berberoglu ve Uygun tarafindan (2012) yapilmis olan “Cevre Farkindalik Olcegi” ile “Cevre Tutum Olcegi” mail yolu ile izni alinarak kullanildi. Cevre farkindalik olceginin toplam puani 90, Cronbach Alpha guvenirlik katsayisi 0.858; cevre tutum olceginin toplam puani 70 (olumlu ifadelerden elde edilen), guvenirlik katsayisi ise 0.80’dir. Verilerin kodlanmasi ve istatistiksel analizinde SPSS 19,0 paket programi kullanildi. Veriler, frekans analizi ve t±-testi kullanilarak analiz edildi. Bulgular: Arastirmaya katilan hemsirelerin %90.8’inin (n=209) kadin, %9.1’inin (n=21) erkek oldugu; %57.8’inin (n=133) evli, %28.2’sinin (n=88) bekar, %3.91’inin (n=9) dul/bosanmis oldugu; yas ortalamasinin 30.87±6.38 ve hemsire olarak calisma suresinin 9.13±6.57 yil oldugu saptandi. Hemsirelerin %13.47’sinin (n=31) saglik meslek lisesi mezunu, %80’inin (n=184) on lisans/lisans mezunu, %6.52’sinin (n=15) lisansustu mezunu oldugu; %34.8’inin (n=80) dahili, %49.6’sinin (n=114) cerrahi servislerde ve %15.7’sinin (n=36) yogun bakim/ameliyathane birimlerinde calismakta oldugu saptandi. Hemsirelerin, cevreye yonelik etkinliklere katilma, dergi/gazete/tv programi takip etme gibi aliskanliklarini arastiran soruya verdikleri yanitlar incelendiginde, 58’inin (%25.3) herhangi bir faaliyette bulunmadigi ancak 172’sinin (%74.7) cevreyi korumaya yonelik bir faaliyette bulundugu, sosyal medya ve iletisim araclari yoluyla bu tur etkinlikleri takip edip destek verdikleri goruldu. Hemsirelerin cevre farkindalik olcegi puani ortalamasinin 85.51±5.81 ve cevre tutum olcegi ortalamasinin 29.25±9.52 oldugu belirlendi. Her iki olcek ortalamasi arasinda istatistiksel olarak anlamli farkin oldugu saptandi (p<0.001). Sonuc ve Oneriler: Arastirmadan elde edilen bulgular incelendiginde, hemsirelerin cevreye yonelik olarak farkindaliklarinin oldukca yuksek oldugu ancak tutuma yonelik davranislarinin yetersiz oldugu goruldu. Bu durumun nedenlerinin tespit edilerek, cevreyi korumaya yonelik yuksek farkindaliga sahip bu grubun davranislari tutuma cevirmek adina girisimler yapilabilir. Bu sayede, cevre adina olumlu bir adimin atilmasi saglanacaktir. Anahtar Kelimeler: Cevre, Farkindalik, Hemsire, Tutum