Elasticity of the carotid artery walls as a prognostic factor for the occurrence of restenosis after a surgery for internal carotid artery stenosis

Wstep: Udroznienie tetnic szyjnych jest jednym z najcześciej wykonywanych zabiegow w chirurgii naczyniowej, a jednym z wazniejszych problemow wczesnych i odleglych po endarterektomii tetnic szyjnych są ich nawrotowe zwezenia. Obecnie, mimo dobrze rozwinietej diagnostyki obrazowej oraz poznania mechanizmow tworzenia zmian miazdzycowych, wciąz niejasny pozostaje mechanizm powstawania restenoz. U pacjentow z miazdzycą tetnicy szyjnej wewnetrznej stwierdza sie spadek elastyczności kompleksu intima–media, a co sie z tym wiąze wiekszą sztywnośc ściany naczynia. Pomiar elastyczności tetnic szyjnych moze sie stac w przyszlości markerem narastania stenozy pooperacyjnej po endarterektomii tetnic szyjnych i pozostalych naczyn obwodowych. Cel: Celem pracy byla ocena elastyczności ścian tetnic szyjnych jako czynnika prognostycznego wystąpienia restenozy po operacjach zwezenia tetnicy szyjnej wspolnej. Metody: U 180 pacjentow kwalifikowanych na podstawie klasycznych wskazan opartych na badaniu ultrasonograficznym (USG), wykonano klasyczną endarteriektomie tetnicy szyjnej. Zjawisko restenozy badano za pomocą USG 6 i 12 miesiecy od operacji. Badanie przeprowadzano zarowno na tetnicy planowanej do operacji, jak i tetnicy po przeciwnej stronie. Pomiar elastyczności tetnic szyjnych wykonywano za pomocą aparatu o nazwie Vascular Echo Doppler, losowo wlączając chorych do dwoch grup wydzielonych pod kątem wystepowania restenozy lub jej braku. Wyniki: Grupa I (bez restenozy) liczyla 156 (86,6%) pacjentow, a Grupa II (z restenozą) — 24 (13,4%) chorych. W okresie 6 miesiecy po operacji w obu grupach zaobserwowano wzrost wartości wspolczynnika elastyczności ścian naczyn (wspolczynnik a), jednak roznice dotyczące elastyczności tetnic szyjnych nie byly znamienne statystycznie. W okresie 12 miesiecy po operacji u wszystkich pacjentow z Grupy II (z restenozą) stwierdzono istotny statystycznie wzrost wartości wspolczynnika a w porownaniu z pacjentami z Grupy I (bez restenozy) (p < 0,001). Mediana wspolczynnika elastyczności a mierzonego na tetnicy operowanej (a-O) i nieoperowanej (a-NO) byla wyzsza po 6 miesiącach po operacji niz przed zabiegiem, zarowno u pacjentow z restenozą, jak i bez niej. Mediana wspolczynnika a-NO nastepnie spadala po roku w obu grupach. Mediana wspolczynnika a-O rosla dalej w grupie, w ktorej wystąpila restenoza i spadala w grupie, w ktorej nie nastąpila restenoza. Ryzyko wystąpienia restenozy bylo istotnie związane zarowno z wartością a1-O, jak i a1-NO (p < 0,001 dla obu wskaźnikow), choc w wiekszym stopniu ze wzrostem a1-NO niz a1-O. Ryzyko wystąpienia restenozy bylo ok. 4-krotnie wieksze [zwiekszalo sie o 75% (52–86%)] wraz z wiekszym a1-NO o jedną jednostke, natomiast ok. 2-krotnie wieksze [zwiekszalo sie o 46% (21–64%)] wraz ze wzrostem a1-O o jedną jednostke. a1-NO bylo lepszym predyktorem — model byl lepiej dopasowany do danych i charakteryzowal sie lepszymi parametrami diagnostycznymi wystąpienia restenozy niz a1-O. Wnioski: Spadek elastyczności ścian tetnic szyjnych mierzony za pomocą wspolczynnika a moze miec znaczenie prognostyczne w wystąpieniu restenozy po zabiegu chirurgicznym. Potwierdzenie wnioskow przedstawionych w niniejszym opracowaniu i wyjaśnienie potencjalnych mechanizmow tego zjawiska wymaga przeprowadzenia dalszych badan.