Prehospital management of the acute heart failure

WSTĘP Ostra niewydolnośc serca (AHF, acute heart failure) jest naglym stanem kardiologicznym stwarzającym zagrozenie dla zycia. Objawy narastają w ciągu godzin (postac ostra) lub dni (postac podostra). Wczesne rozpoczecie leczenia AHF prawdopodobnie poprawia rokowanie, podobnie jak w ostrych zespolach wiencowych [1, 2]. Opoźnienie, z jakim rozpoczyna sie leczenie, jest sumą czasu uplywającego od pojawienia sie dolegliwości do wezwania pomocy oraz czasu od pierwszego kontaktu ze sluzbą zdrowia do wdrozenia terapii. Pierwszy element zalezy od oświaty zdrowotnej, drugi od organizacji i jakości pomocy medycznej. Obecnie chorzy z AHF docierają do placowek sluzby zdrowia średnio z 13-godzinnym opoźnieniem (mediana 2 h) [3]. W przeszlości opoźnienie siegalo kilku dni (2,9–9,7 dnia) i bylo najwieksze w podostrych postaciach AHF [4, 5]. Wezwanie pomocy medycznej najbardziej odwlekają mlodzi mezczyźni z wcześniej nierozpoznaną HF, u ktorych AHF rozwija sie w godzinach nocnych (miedzy 24:00 a 06:00). Pacjenci docierający z wiekszym opoźnieniem mają zwykle ciezsze objawy AHF [3]. Wieksze nasilenie objawow wynika z bardziej zaawansowanych zmian hemodynamicznych i przeklada sie na gorsze rokowanie chorych. Sugeruje to, ze wcześniej rozpoczete leczenie dzieki zahamowaniu narastania zmian hemodynamicznych moze poprawiac rokowanie pacjentow. Hipoteza ta zostala poparta badaniem, w ktorym wykazano, ze opoźnienie leczenia AHF przeklada sie na zwiekszone ryzyko zgonu. Gdy leczenie rozpoczynano juz w domu, chorzy mieli ponad 2-krotnie wieksze szanse na przezycie, niz gdy leczenie rozpoczynano dopiero w izbie przyjec (OR 2,5; CI 95% 1,37– –4,55; p < 0,01). Korzyści z wczesnego leczenia byly tym wieksze, im ciezszy byl stan pacjenta. W podgrupie chorych w ciezkim stanie szansa na przezycie byla ponad 10-krotnie wieksza, jeśli leczenie rozpoczynano niezwlocznie w domu (OR 10,25; p < 0,01). Chorzy niebedący w ciezkim stanie mieli podobne szanse na przezycie niezaleznie od miejsca rozpoczecia terapii [6]. Nawet miejsce rozpoczecia leczenia w szpitalu wplywa na opoźnienie terapii i rokowanie chorych. Wdrazanie leczenia wazoaktywnego w izbie przyjec nastepuje szybciej (1–2 h od wystąpienia objawow) niz w przypadku rozpoczynania go po przyjeciu na oddzial szpitalny (opoźnienie średnio 20–22 h). Chorzy, u ktorych wcześniej rozpoczeto leczenie, są krocej hospitalizowani (średnio o 2,5 dnia; p < 0,0001) i mają mniejsze ryzyko zgonu wewnątrzszpitalnego (4,3% v. 10,9%; p < 0,0001) [7]. Leczenie chorych z ciezkimi postaciami AHF powinno sie rozpoczynac jak najwcześniej, w miejscu pierwszego kontaktu z personelem medycznym. W przypadku wezwania karetki — w domu chorego, a przypadku pacjentow zglaszających sie bezpośrednio do szpitala — w izbie przyjec [8].